Specjalistyczna Praktyka Lekarska
Dr n. med. Krzysztof Krause
Dna moczanowa to choroba przemiany materii w której występuje zwiększone stężenie kwasu moczowego w organizmie. Jego nadmiar odkłada się w postaci kryształków w stawach i tkankach okołostawowych. W ten sposób powstaje zapalenie stawu (obrzęk, zaczerwienienie, ból), choroba może także uszkadzać nerki. Najczęściej choruja mężczyźni po 40 roku życia.
Jest to choroba cywilizacyjna, związana ze sposobem odżywiania (zwana też "choroba bogaczy" lub "chorobą wyższych sfer") - nadmiar mięsa, tłustych potraw, bogatych w białko oraz większe ilości alkoholu i kawy mogą wywołać napad dny.
Z drugiej strony do wystąpienia objawów może też doprowadzić źle i przesadnie prowadzona terapia odchudzająca. Obecnie często towarzyszy zespołowi metabolicznemu X i innym chorobom cywilizacyjnym. Wyróżniamy dnę pierwotna i wtórną.
Ograniczyć należy produkty zawierające sporo puryn, one powoduja wzmożoną produkcję kwasu moczowego. Nalezą do nich: mięso, wędliny (wołowina, mostek, parówki, kaszanka, kiełbasy), ryby (lin, flądra), niektóre warzywa (dynia, fasolka szparagowa zielona, jarmuż, kapusta czerwona, włoska), suche nasiona strączkowe, niektóre owoce (banan, melon).
Małą produkcję kwasu moczowego powoduje spożycie następujących pokarmów nabiału (mleko, sery białe, żółte pleśniowe, kefir), zbóż (makaron, pieczywo), tłuszczy, pozostałych warzyw i owoców, ziaren i orzechów.
Produkty niebezpieczne, które można spożywać sporadycznie, a w trakcie napadu dny w ogóle to: ryby (dorsz, karp, łosoś, pstrąg, makrela, sandacz, sardynka, sola, szczupak, szproty, śledź); skorupiaki (krewetki); niektóre z mięs (cielęcina, jagnięcina, wołowina, karkówka, wieprzowina, szynka, drób, dziczyzna: gęś, zając), podroby; część warzyw (brokuły, brukselka, groszek zielony, kalafior, kukurydza, papryka, szpinak, por); grzyby (boczniaki, borowiki, pieczarki).
Limitujemy napoje alkoholowe (wino, piwo, wódka) i używki (kakao, mocna herbata, kawa). U większości chorych dieta powinna być niskokaloryczna (ok.60% chorych na dnę to osoby otyłe); odchudzanie osób otyłych, chorych na dnę należy przeprowadzać ostrożnie ze względu na to, że głodzenie może spowodować napad dny. Powinny robić to pod kontrolą lekarza.
Chorym zalecamy picie wody, słabych herbat, kompotów, to zwiększa się wówczas wydalanie kwasu moczowego z moczem i zapobiega tworzeniu kamieni w nerkach.
Leczenie dny trwa całe życie, obejmuje stosowanie leków zaleconych przez lekarza oraz postępowanie niefarmakologiczne.
Leczenie farmakologiczne, zazwyczaj prowadzone przez lekarza reumatologa ma za zadanie zmniejszenie częstości napadów, obniżenie stężenia kwasu moczowego w surowicy krwi, a także, w czasie samego napadu zlikwidowanie dolegliwości bólowych.
Leczenie niefarmakologiczne to przestrzeganie właściwej diety, unikanie czynników i sytuacji mogących wyzwolić napady dny (stresu, przechłodzenia, gwałtownego odchudzania, alkoholu, nadmiernego wysiłku fizycznego) oraz unikanie kofeiny i leków mogących zwiększać stężenie kwasu moczowego w organizmie.
Dieta powinna być odpowiednio zbilansowana - wg ogólnie przyjętych zasad prawidłowego odżywiania człowieka, ale z ograniczeniem puryn.